Besin Alerjisi

Tüketilen besinlerin içeriğinde vitamin, protein, yağ, karbonhidrat gibi önemli besin maddeleri bulunmaktadır. Besin alerjisi bu besin maddelerinin bağışıklık sistemi tarafından yabancı bir madde olarak algılanması sonucunda ortaya çıkan immün sistemin yanıtıdır. Besinlerin içindeki maddelere karşı oluşturulan antikorlar, vücudumuzda istenmeyen alerjik reaksiyonların meydana gelmesiyle sonuçlanır. Besin alerjisi yaşamın çeşitli dönemlerinde farklı besin maddelerine karşı ortaya çıkabilir. Çocukluk çağında görülen besin alerjileri arasında en fazla yumurta ve süt gibi yiyecekler, yetişkinlerde ise kabuklu deniz ürünleri, yumurta gibi besinlere alerjik reaksiyon verilebilir. Çocukluğunda alerjik reaksiyon gösterilen besinlere, yetişkinlikte de aynı reaksiyon gösterilebilir. Bazen besin maddeleri içinde kullanılan koruyucu katkı madde maddeleri, renklendiriciler, kola, kakao gibi maddelerde alerji yaparlar. Bazen besinlerin kendisi direkt olarak alerjiye neden olurken, bazen de aynı tür başka besinlerle birlikte çapraz reaksiyona girerek alerji yaparlar. Yani ceviz tüketince alerji reaksiyon gösteren kişi, badem, fıstık gibi diğer kuru yemişlere de alerjik reaksiyon gösterebilir.

Besinlerin alerjik reaksiyon oluşturması için, besinlerin tüketildikten sonra sindirim sistemi tarafından işlenerek, emilmesi gerekir. Vücudumuzda besin alerjisine karşı veya intoleransına karşı bazı mekanizmalar vardır. Bunlar besinlerdeki maddeleri tanır, içindeki alerjen maddelerin etkilerini engellemek için çabalar. Buna immünolojik tolerans adı verilir. Ancak besin maddelerinin gereğince işlenmemesi, savunma sisteminin hata yapması sonucunda, alerjik reaksiyon ortaya çıkabilir. Sindirim sisteminde oluşan hasarla bazı belirtiler ortaya çıkar. Bazıları erken aşamada, bazıları da geç dönemde kendini gösterir. Bu komplikasyonlar arasında;

Besin alerjisi % 7 oranında çocukları etkilerken, % 1 oranında yetişkinleri etkiler. Çocukları daha fazla etkilediği söylenebilir. Özellikle gıda intoleransı görülebilir. Bazı kişilerde ise spesifik maddelere tolerans mevcuttur. En fazla laktoz intoleransı görülür. Bazı ailelerde bireylerde daha fazla besin alerjisi görülebilir. Bu nedenle besin alerjisinin kalıtsal özellikte olduğu düşünülebilir.

Besin alerjisi meydana geldiğinde en fazla sindirim sistemi etkilenir. Bu yüzden sindirim sisteminden kaynaklanan sorunlar yaşanır. Alerjen maddelere karşı antikor üretir ve histamin salgılar. Bununla birlikte boğazda yanma, burunda akıntı, kaşıntı, ciltte döküntü, nefes borusunda şişme ve nefes alma zorluğu, mide krampları, mide ağrısı gibi sorunlar yaşanır. Bazen hafif etkilerle oluşan bu belirtiler, bazen oldukça şiddetli olur.

Öncelikle hastada hangi besinleri tükettikten sonra şikayetlerin olduğu tespit edilir. Bu şekilde tespit edilen besinler yenmediği zaman hastanın şikayetleri sona ererse besin alerjisi tanısı konabilir. Bazı kişilerde ise besinler tüketilince egzersizle birlikte şikayetler olur. Buna egzersizle gelişen besin alerjisi teşhisi konur. Eğer besinlere karşı alerjisi olmayan kişilerde sorunlar oluşursa, bu besin zehirlenmesinden, huzursuz bağırsak sendromu, laktoz yetmezliği gibi etkenlerden olabilir. Normalde besin alerjisinin bilinen etkili bir tedavisi bulunmaz. Genellikle alerjiye neden olan besin maddesinden uzak durulması sorunları giderir.